Transformatör yağı, yalıtım ve soğutma gibi işlevleri yerine getiren güç transformatörlerinde kritik bir bileşendir. Transformatör yağının düzenli ve uygun şekilde kontrol edilmesi, transformatörlerin güvenilir bir şekilde çalışmasını ve güç şebekesinin genel istikrarını sağlamak için önemlidir. Transformatör yağını kontrol etmek için temel adımlar ve yöntemler şunlardır.

Muayene Öncesi Hazırlıklar

Başlamadan önce

Bölümde, güvenliğin sağlanması çok önemlidir. Transformatörün enerjisinin kesildiğinden ve güvenlik prosedürlerine göre izole edildiğinden emin olun. Eldiven ve güvenlik gözlükleri dahil olmak üzere uygun kişisel koruyucu ekipman giyin. Ayrıca, örnekleme kapları, test kitleri ve ölçüm cihazları gibi gerekli araç ve ekipmanları toplayın.

Görsel Muayene

Yağ Seviyesi Kontrolü

Görsel incelemedeki ilk adım yağ seviyesini kontrol etmektir. Çoğu transformatör bir gözetleme camı veya yağ seviyesi göstergesi ile donatılmıştır. Yağ seviyesi göstergede işaretli aralıkta olmalıdır. Normalden düşük bir yağ seviyesi, transformatör tankında veya bağlantı parçalarında bir sızıntı olduğunu gösterebilir. Bu, hasarlı bir conta, tankta bir çatlak veya gevşek bir bağlantıdan kaynaklanıyor olabilir. Öte yandan yüksek bir yağ seviyesi, aşırı ısınmanın yağın normal sınırların ötesinde genleşmesine neden olması gibi dahili sorunların bir işareti olabilir.Renk ve Berraklık Muayenesi

Yağın rengini ve berraklığını inceleyin. Taze, temiz transformatör yağı tipik olarak berrak veya açık sarı bir görünüme sahiptir. Yağ koyu, bulanık görünüyorsa veya çamur benzeri bir kıvama sahipse, bu bir sorun belirtisi olabilir. Yağın koyulaşması, yağ yüksek sıcaklıklara veya oksijene uzun süre maruz kaldığında meydana gelen oksidasyonun göstergesi olabilir. Bulanıklık, nem girişinin veya kirletici maddelerin varlığının bir sonucu olabilir. Çamur oluşumu genellikle yağ katkı maddelerinin parçalanması ve oksidasyon ürünlerinin birikmesiyle ilişkilidir.

Örnekleme ve Laboratuvar Analizi

Numune Alma Prosedürü

Trafo yağından temsili bir numune almak, inceleme sürecinin hayati bir parçasıdır. Yağı toplamak için temiz, onaylı bir numune alma kabı kullanın. Numune alma noktası, trafo içindeki yağın genel durumunu temsil ettiğinden emin olmak için dikkatlice seçilmelidir. Örneğin, numuneler genellikle trafo tankının altından alınır, çünkü kirleticiler ve nem oraya yerleşme eğilimindedir. Numune almadan önce, numuneye herhangi bir dış kirleticinin girmesini önlemek için numune alma portunu temizleyin.

Dielektrik Arıza Gerilim Testi

En önemli laboratuvar testlerinden biri dielektrik bozulma voltajı testidir. Bu test, yağın elektriksel strese dayanma yeteneğini ölçer. Yağ örneğine yüksek voltajlı bir kaynak uygulanır ve yağın bozulduğu ve elektriği ilettiği voltaj kaydedilir. Üreticinin teknik özelliklerine veya önceki test sonuçlarına kıyasla daha düşük bir dielektrik bozulma voltajı, yağın yalıtım özelliklerinde bir bozulma olduğunu gösterir. Bu, nem, kirleticiler veya yaşlanma veya aşırı ısınma nedeniyle yağın moleküler yapısının bozulmasından kaynaklanabilir.

Asitlik Testi

Zamanla, transformatör yağı oksidasyon nedeniyle asidik hale gelebilir. Genellikle asit sayısı olarak ifade edilen yağın asitliğini ölçmek, durumunu değerlendirmeye yardımcı olur. Asit sayısındaki artış, yağın bozulduğunu gösterir. Asidik yağ, sargılar ve metal tank gibi transformatörün dahili bileşenlerini aşındırabilir. Bu korozyon, elektrik performansının azalmasına ve ciddi durumlarda ekipman arızasına yol açabilir.

Çözünmüş Gaz Analizi (DGA)

Çözünmüş gaz analizi güçlü bir teşhis aracıdır. Yağda çözünmüş hidrojen, metan, etilen ve asetilen gibi gazların türlerinin ve miktarlarının analiz edilmesini içerir. Transformatördeki sargıların aşırı ısınması, ark oluşması veya kısmi boşalma gibi farklı türde arızalar belirli gaz modelleri üretir. Örneğin, yüksek sıcaklıkta aşırı ısınma metan ve etilen oluşumuna yol açabilirken, ark asetilen üretebilir. Teknisyenler bu gaz düzenlerini analiz ederek transformatör içindeki potansiyel sorunları tespit edebilir ve uygun önleyici tedbirleri alabilir.

Nem İçeriği Ölçümü

Transformatör yağındaki nem, yağın dielektrik dayanımını önemli ölçüde azaltabileceğinden son derece istenmeyen bir durumdur. Nem içeriğini ölçmek için çeşitli yöntemler vardır. Yaygın bir yöntem, kapasitans veya empedans ilkesine dayanan bir nem ölçer kullanmaktır. Mineral - yağ - dolu transformatörlerde, kabul edilebilir nem içeriği genellikle 30 - 50 ppm'nin (milyonda parça) altındadır. Ester bazlı transformatör yağları için, kabul edilebilir sınırlar farklı olabilir, genellikle ester türüne bağlı olarak 50 - 100 ppm aralığındadır. Ölçülen nem içeriği kabul edilebilir sınırı aşarsa, vakumlu dehidratasyon gibi işlemlerle yağı kurutmak gerekebilir.

Partikül Sayısı ve Boyut Analizi

Transformatör yağında katı parçacıkların bulunması da performansını etkileyebilir. Parçacık sayaçları, yağ örneğindeki parçacıkların sayısını ve boyut dağılımını belirlemek için kullanılabilir. Büyük veya yüksek sayıda parçacık, transformatörün yatakları ve soğutma sisteminin hareketli parçaları gibi iç bileşenlerinde aşınmaya neden olabilir. Ek olarak, parçacıklar elektriksel arıza başlatma yerleri olarak hareket ederek transformatörün genel güvenilirliğini azaltabilir. Önemli sayıda parçacık tespit edilirse, bunları gidermek için filtreleme gerekebilir.

Sonuç olarak, trafo yağının kontrolü görsel incelemeler, örnekleme ve laboratuvar tabanlı testlerin bir kombinasyonunu içerir. Bu kontrolleri düzenli olarak gerçekleştirerek ve sonuçları doğru bir şekilde yorumlayarak, güç sistemi operatörleri yağ bozulmasının ve trafo sorunlarının erken belirtilerini tespit edebilir ve trafoların güvenli ve verimli çalışmasını sağlayabilir.